.

معرفت و علوم

......به مناسبت میلاد مولای متقیان ،مراسمی در دانشکده ...ترتیب داده شده است.خطیب مشهور و محترم در فرازی از سخنان خود درباب سجایا ی امیر المومنینن می فرماید:

" روایت می کنند که روزی حضرتشان در مورد فردی شک به شرک برد

و بلا درنگ ذولفقار از نیام بر کشید و سرش را ازتن جدا کرد.در این بین به ذهنش خطور کرد که ممکن است اشتباه کرده باشد.لذا آب دهان مبارک خود را به گلوی بریده او زد و سر را به پیکرش چسباند که مرد زنده شد و بر لب شهادتین را جاری کرد..."

دستی بالا می رودکه سوالی دارم یا شیخ:

-اگر به معصوم بودن حضرت علی قائل باشیم باید این را هم قبول کنیم که آن امام همام نمی تواند به صرف ظن و شک فردی را بی گناه به قتل برساند!

همهمه ای در بین حضار در می گیرد و خطیب سعی در جمع و جور کردن حرفش دارد:

-البته من عرض کردم که روایت شده است!

به همان اندازه که رصد کردن ستارگان شب ظلمانی به ابزار و آلاتی فراتر از حواس پنج گانه نیاز دارد،تمیزنورهای کم سو شده حقیقت درتو به توی ظلمات شبهات به اتکاء عقل نارس و برداشت فردی آسان نیست و حتی در استوار ترین شناخت ها امکان خطا وجود دارد و ماهیت لغزش پذیر شناخت انسان اقتضا می کند که از بازبینی عقاید و آرا خود بی نیازنباشد و این انعطاف و تحمل را داشته باشد تا به عقاید مخالف و تردید افکن مجال بروزدهد.بشر پای در خاک دارد و سر بر افلاک،از این رو به داشتن امر قدسی نیازمند است و امر قدسی یعنی معرفت و معنویت که جز در پرتو تفکر و ریاضت حاصل نمی آید.

" روایت می کنند که روزی حضرتشان در مورد فردی شک به شرک برد

دستی بالا می رودکه سوالی دارم یا شیخ:

همهمه ای در بین حضار در می گیرد و خطیب سعی در جمع و جور کردن حرفش دارد:

-البته من عرض کردم که روایت شده است!

اگر به تاریخ تمدن پر فراز و نشیب تاریخ تمدن بشری و تطور دستآورد های علمی و جامعه شناسی بطور جزئی نگر نظری داشته باشیم متوجه می شویم که حرکت تکاملی علم و اندیشه بصورت خطی مستقیم ونبوده و حرکتی زیگزاگ و گاها شتابزده و گاهی قهقرائی داشته است.

هرچند بر آیند این حرکتها به سمت تعالی بوده است و آنچه سبب برآیند صعودی این حرکات شده است روح نقاد و شکاک اندیشمندانی بوده است که با مورد سوال قرار دادن بدیهیات و اصول پذیرفته شده کهن از خاموش شدن چراغ تعقل و اندیشه جلوگیری کرده اند.

پذیرفتن دربست اموری که بر اساس شناخت پیشینیان جنبه حقیقت و واقعیت گرفته اند در عین حال که موجب ازکار افتادن سازو کارهای شناخت در انسان می شود راه را برای تحریف و جزمیت گرائی باز می کند.و در نتیجه به جای تضارب اندیشه کار به اسطوره سازی ،رابطه مرید و مرادی تفتیش عقاید و ... می کشد.این را می توان همان گناهی دانست که موجب محرومیت انسان از هدایت می شود:

« اذا ارذل الله عبدا حظر علیه العلم» (نهج البلاغه، حکمت 288) هر گاه خداوند بنده اى را به خاطر گناهانش پست شمارد، علم و دانش را از او منع مى کند

بر این مبنا اگر معرفت راامری رازناک و فرامادی و مجموعه ای ازاعتقادات مقدسی در محدوده محرمات بدانیم ازبالیدن این آتش در برابر کوران انتقاد ها و ابهامها خودداری کنیم ،خواه نا خواه مانع نور گرفتن بیشتر آن می شویم.*

در نتیجه شمعی نیمه جان و پیه سوزی پردود و دم خواهیم داشت که نه حقیقتی را روشن می کند و نه موجب خود آگاهی به گذشته و آینده می شود.

تعمیق مبانی معرفتی زمانی میسر می شود که باب سوال و بحث مفتوح باشد و هر نقد و اظهار تشکیکی به دستاویز افشاندن بذر تردید در محکمات تخطئه نشود که تبعات این رویه ناصحیح ناتوانی مبانی معرفتی در گشودن گره ابهاماتیست که برای نسل جدید در مواجهه با مسائل مستحدثه بوجود می آید:

هیچ چیزی در جهان بر جای نیست

جمله در سیر تغییر سر مدیست

شد مبدل آب این جو چند بار

عکس ماه و عکس اختر بر قرار

پس بد مطلق نباشد در جهان

بد به نسبت باشد اینراهم بدان

صلح اضداد است عمر این جهان

جنگ اضداد است عمر جاودان

هــــر بنایی را که آبادان کــنند

باید اول از پی اش ویران کنند

بار دیگر از فلک پران شوم

آنچه کاندر وهم ناید آن شوم

نام فروردین نیارد گل بباغ

شب نگردد روشن از ذکر چراغ

قسمت اعظم آنچه را که به عنوان متون معرفت و شناخت می شناسیم فراورده های روحی حاصل استنباطها و استتقرای نسل قبل ازماست که توسط برخی متولیان محافظه کار که موجودیت و اهمیت خود را به آن گره زده اند تبلیغ و ترویج می شود ،متولیانی که دریافت و استنباطشان از معارف قبلی تنها به سطح محدود می شود و در عین حال سعی می کنند با غامض و مبهم جلوه دادن محفوظاتشان خود را برای عوام عمیق نشان دهند زیرا عوام گمان می کنند اگر نتوانند به کنه چیزی برسند آن چیزلزوما عمیق است. و پذیرش القائات این متولیان تن دادن به استیلای ذهنیتی بسته است .ذهنیتی بسته که یا باید خود را برکنار و بی اعتنا در برابر مسائل نسل خود نشان دهد و عملا نقشی فعال در مبادلات اجتماعی نداشته باشد و یا دن کیشوت وار آسیاب جریانهای نظری و فکری را اژدهای تهدید کننده بپندارد و به آن حمله کند که قطعا نمی تواند رفتار مناسبی برای اثبات حقانیت خود باشد.

از سوی دیگر ،قرآن‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ حق‌ در یک‌ موضوع‌ به‌ اهمیت‌ شناخت‌ آن‌ اشاره‌ کرده‌ و ما را از سخن‌ گفتن‌ و اظهارنظر دربارة‌ چیزهایی‌ که‌نسبت‌ به‌ آنها عالم‌ نیستیم‌ و دلایل‌ و مدارکی‌ نیز بر صحت‌ آنهانداریم‌ نهی‌ کرده‌ است‌:

وَلاَ تَقْفُ مَالَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ انَّ السَّمْعَوَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُوْلَئ'´کَ کاَنَ عَنْهُ مَسْؤُلاَ.42
«هرگز بر آنچه‌ علم‌ و اطمینان‌ نداری‌ دنبال‌ مکن‌ که‌ (در پیشگاه‌خدا) گوش‌ و چشم‌ و دل‌، همه‌ مسؤولند.»

تاویلها و تفسیرهائی که عالمان دینی به مقتضای زمان و آبشخور ادراکشان از متون مقدس ارائه داده اند در پرتو علوم مرسوم آن زمان بوده که به آن مجهز بوده اند،حال چه ضرری دارد که به مدد قابلیت های بر آمده از آزمون و خطای علوم جدید امروز در تعمیق و ریشه دارتر کردن مبانی معرفتی اهتمام به عمل آید تا بیم ازتندباد شبهات نداشته باشیم.

*1.تعبیری از ماریو بارگاس یوسا

عدالتخواه

سه شنبه 23 فروردین1390 ساعت: 2:57

سلام
روایتی از پیامبر هست که در شناخت دین به دوچیز اتکا کن عقل و قران اگر ان موضوع خارج از این دو بود مورد تایید نیست ما که معتقدیم اسلام حق است و این نه حرف ما که حرف خداست
"هرگز یهودیان و ترسایان از تو راضى نمى‏شوند، مگر آنکه از کیش آنان پیروى کنى. بگودر حقیقت، تنها هدایت خدا است که هدایت (واقعى)است و ...."سوره بقره
با چنین اعتقادی به حق بودن اسلام چرا نباید ابزار شناخت ما عقل و قران باشد؟
عقل سلیم می گوید که علی(ع)معصوم بودپس نمیتوانست گناه بکند همان عقل سلیم می گوید معصوم کرامت دارد اما معجزه ندارد پس علی (ع) نمی توانست مرده را زنده کند همین عقل سلیم میگه پای منبر همچین خری هیچوقت نشین

باورکن قرانم میگه!
والعاقبة للمتقین

.

درباره من

روزانه‌ها

پیوندها

دسته‌ها

ابر برجسب

جدیدترین یادداشت‌ها

بایگانی

معرفت و علوم