
توضیح:
به مصداق "من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق" بر ما واجب است که همیشه مراتب قدر دانی خود را از اساتید و راهنمایانمان اظهار کنیم تا در عین حال که گوشه ای از لطف و احسان آنان را ولو به قدر ذره ای جبران می کنیم این امر حسنه را ترویج دهیم.
از آنجا که حقیر سهم اعظم دانسته ها و دریافته هایم را از فنون شعر و شاعری مدیون راهنمائی های بی شائبه و دلسوزانه مرحوم استاد عابد بوده ام و قریب به ده سال هرچند به صورت منقطع و نا پیوسته از محضر فضل و کمالشان خوشه ها چیده ام در این مجال کوتاه کوشیده ام به معرفی یکی از آثار ارزندهء ایشان مقارن با شروع ماه محرم بپردازم .هرچند بر این باورم که نا توان تر از آنم که از عهدهء ادای این مهم بر آیم ولی به قول مولانا
آب دریا را اگر نتوان کشید
هم به قدر تشنگی باید چشید
نگاهی به مجموعهء مهر در شفق/سروده مرحوم استاد محمد عابد
ارزیابی اشعار مذهبی،به چند دلیل با معیارهای موجود در شعر فارسی کار آسانی به نظر نمی رسد؛چرا که در وهلهء اول میان ظرف که همان قالبهای شعریست و مظروف که سجایا و فضائل ائمه اطهار و مجاهدتهای آنان در مسیر تحقق قسط و ایمان و عبودیت و رهائی از بند تعلقات است یک عدم تناسب چشم گیری وجود دارد و قوه ادراک بشری از عهده مکاشفهء این دنیای نا متناهی قاصر است.دوم آنکه قداستی که پیرامون شخصیت و حقیقت این بزرگواران هاله افکنده است موجب می شود که شاعر در استفاده از نیروی خلاقه و قدرت خیال خود جانب احتیاط را رعایت کند تا مبادا موجبات اسائهء ادب و وهن شخصیت ممدوح خود را فراهم آورد.و به همین دلیل ناقد نیز در این امر خطیر باید متوجه محذورات سراینده باشد.
شکستن حصار این امر مشکل و و عبور از موانع و مضایق ان در گرو نشر آثار شعرائیست که در این مسیر خطیر گام بر داشته اند و از این حیث انتشار مجموعه اشعار مهر در شفق سرودهء استاد محمد عابد فرصت مغتنمی ست تا موجبات بحث در این زمینه فراهم آید.
استاد عابد که در فن شعر از مواهب طبیعی و مکتسب ،بهرهء تمام دارد واز وارثان معنوی و در عین حال روشن بین مرثیه سرایانی چون مرحوم نیّر است که ذذهن و زبان خود را در خدمت اهل بیت عصمت و طهارت مصروف داشته است.
از ایشان ،مجموعهء ماه در محاق که حاوی سوگ سروده هائی در قالب مثنوی بود،پیش تر از این به چاپ رسیده است.کتاب حاضر مشتمل بر نوحه ها و مراثی در قالبهای قصیده،قطعه ،ترکیب بند،رباعی و....می باشد و همین تنوع قالب یکی از ویژگی های این کتاب به شمار می رود.
با مطالعهء اشعار مذهبی و مراثی بویژه آنچه از گویندگان متقدم در دست مانده است ،می توان مشخصاتی مشترک برای این قبیل اشعار در دست داشت که محدوده ای نسبتا تعریف شده و تقریبا کلیشه ایست. ما از این گونه کلام توقع روشنی معنا،روانی الفاظ ،ملاحت بیان و نوعی انتقال فوری یعنی همه فهمی داریم که در پرنو یک سادگی سهل و ممتنع به دست می آید،چیزی که در اشعار این مجموعه به کرات به چشم می خورد: گر روی به درگاه رضا آوردم رو بر در لطف کبریا آوردم از توشه و زاد بود دستم خالی در پیش تو عجز و التجا آوردم معیار موفقیت در این اشعار ،پسند عامه است.آری مردم عامی و گاه مطلقا بی سواد ،اغلب مراثی و نوحه هائی را از شاعران بی شمار به یاد دارندو چنان به سینه سپرده اند که دیگر جزئی از فرهنگ آنها به شمار می رود؛بی آنکه دقیقا نام سرایندگان ان را بدانند.و خوشبختانه اشعار استاد مشمول این ویژگیست.چرا که همیشه زینت بخش محفل عاشقان اهل بیت بوده است: در گلشن ما غنچه صبا را نشناسد صد عقده به دل عقده گشا را نشناسد هر کس نشناسد ره سر منزل عشقت سوگند خدا را که خدا را نشناسد مائیم که مستوجب هجریم وگرنه او را نتوان گفت وفا را نشناسد استاد در سرودن بحر که نوع خاصی از مرثیه بوده و در اوزان و قالبهای خاص سروده می شود تا با آهنگ سینه زنی و زنجیر زنی در مراسم عزا داری متناسب باشد تبحر خاصی دارد .قدمت این نوع شعر به زمان قاجاریه می رسد و از آنجا که این قالب بیشتر اقشار عامه را طرف خطاب قرار می دهد ازکانون توجه پژوهش گران ادبی بر کنار مانده است.استاد به مدد قوّهء خلاقه خود جانی تازه در این کالبد می دمد: ای حریم عالم پناه تو،قبله گاه راز و نیاز من خاک آستانت صفای دل و تربت تو مهر نماز من دل بیادت ای میر انس و جان هست همره کاروانیان بوسدت مگر خاک آستان عرضه داردت سوز و ساز من اعتقاد راسخ و صفای ضمیر سرایندهء این کتاب و میزان ارادت قلبی او به آستان ائمهء اطهار از مقدمه ای که بر کتابش نگاشته و شهید کربلا را مورد خطاب قرار داده مشهود است: "....افتخارم اینست که با ولای شما از مادر متولد شده ام و در دامن او که سرتا پایش ولایت شما بود پرورش یافته ام.پدر که خدایش بیامرزد و خود از خادمین ومادحین شما بود راه دشوار سرودن و گفتن را به من یاد داد و انگیزهء شکوفائی طبع من شد و به من یاد داد که از بعد حماسی وقایع عاشورا بگویم و مصائب را در در لفافهء هنر بیان کنم و توصیه کرد که مبادا سخنی به نام شعر بگوئی که با عظمت شخصیت مولایمان منافات داشته باشد ،او از ذلت هزاران فرسنگ به دور است و مبادا شعری بسرائی که از آن بوی ذلت استشمام شود...." و براستی سراینده در این ادعای خود صادق است .بوده اند شاعرانی که نا آگاهانه برای ترقیق احساسات مخاطبان و بر انگیختن اشک آنان درز ذکر مصائب و آلام وارده بر ائمه به مبالغه و بزرگ نمائی متوسل می شدند و موجبات وهن شخصیت این بزرگواران را فراهم می آورده اند. سراینده کتاب مهر در شفق در این زمینه سعی در بیان غیر مستقیم و کنائی دارد و از وارد شدن به ورطه بیان صریح آگاهانه اجتناب می کند. چنانکه در بیتی پیکر به خون غلتیده امام شهید را چنین توصیف می کند: تا خاک بی وضو نکند لمس پیکرش از چشمه سار خون گلویش وضو کند و در ترجیع بندی در توصیف سر بریده امام که در تنور خولی جا گرفته است چنین می سراید: خانه ای نادره مهمان دارد که بدو داده مکان کنج تنور سر بدان بالش غم هشته سری محو دیدار و ز اغیار بدور شده گلرنگ ز آلایش خون هم چو در موج شفق چهره ء هور شعر "شب دیدار" که در قالب چهار پاره و در توصیف شام غریبان سروده شده است یکی از بهترین آثار این مجموعه از حیث فضا سازی و تصویر آفرینی ست: مه، از خلال پردهء ابری رقیق و تار گسترده فرش پرتو افسرده بر زمین گوئی شعاع بارقهء آفتاب می تابیده از زجاجهء میناب ساتکین بر جسم کشتگان وفا انعکاس ماه چون جلوهء بهار به گلهای شعله رنگ بی خار نیست هیچ گلی ،تا نشان دهد بنشانده چرخ در بر هر زخم یک خدنگ مطالعهء این کتاب ارزشمند را به محبان خاندان عصمت و طهارت توصیه می کنیم. نویسنده: سه شنبه 24 آذر1388 ساعت: 9:48سلام
ممنون از شما جنا ب راثی پور
هر از گاهی به بهانه هائی ذهن و دل ما را با بزرگان این مرز و بوم آگاه میسازید
خیلی متشکر از همه این اطلاعات . نویسنده: سه شنبه 24 آذر1388 ساعت: 14:8روح استاد قرین رحمت
ممنون از یادکرد خوبتان
.
تابعد...نویسنده: سه شنبه 24 آذر1388 ساعت: 15:44دست مریزاد جناب رائی پور
به یاد فرمایش مولا افتادم که فرمود: من علمنی حرفا فقد صیرنی عبدا
استاد خوب واقعا رب انسان است و شاگرد خوب عبد او.
خداوند ایشان را با نزدیکان خود محشور بدارد.نویسنده: سه شنبه 24 آذر1388 ساعت: 22:56سلام
یک دنیا ممنون از شما و زحماتتون.
بسیار بسیار استفاده بردیم.
در پناه حقنویسنده: سه شنبه 24 آذر1388 ساعت: 23:42استاد از اینکه یادی از استادان خود می کنید و ما را با آنها آشنا می کنید از شما متشکرمنویسنده: سه شنبه 24 آذر1388 ساعت: 23:48سلام دوست گرانمایه صمیمی جناب رانی پور
آفرین به چنین حرمت وقدر شناسی تان....که اینهم هنر هر کسی نیست
بفرموده معصومین که بیتی بیتی..هرکسی بیتی درباره مابگوید خداوند بیتی دربهشت به اوعنایت خواهد نمود.....قرین با اهل عصمت در بهشت است
..................
همیشه سبز بســـــــــتان شما باد .پر از گلها گلستان شما باد
دودستم خالی وچشمم پر از اشک.....دلم تقدیم چشمان شما باد
ساده بگویم که در این دنیای هرکی به هرکی بی دوازه نانظم اینترنت. که این روزها
گاهی از آسمانش بر دلهایمان سنگ می بارد خوشحال شدم که..شما یار بامحبتم باحضورصمیمانه ات.یک دشت گل سرخ وسفید عشق ومحبت و زلال دوستی را در سرزمین دلم نشاندی ..ومهربانی وصمیمیت را در این عصر دلتنگی ها برایم به ارمغان آوردی....قلم وقدمت همیشه ی ایام سبز....دوستیت پایدار
بال مرا به وسعت بالت گره بزن......ذهن مرا به اوج خیالت گره بزننویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 12:19سلام جناب راثی پور بزرگوار :
بی نهایت سپاس از این مطالب ارزنده و معرفی این
شاعر گرانمایه و کتاب ایشان ....
همیشه در پناه حق باشید نویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 14:55هزاران هزار درود عاشقانه بر شما و واژه های شگفت اندیشتان!
من و امواج خلیج و شالوها در "یک ساحل پر از شعر" با پنج دوبیتی جدید به روزیم و مشتاقانه چشم براه آفتاب مهرورزی هایتان، نقش گامهای رهنمودتان بر ماسه های خیس خاطره هامان خواهد ماند..نویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 14:58نظرات جامع و کارشناسانه تان راهگشای هر شیفته ی ادبیاتی می تواند باشد.
نقدتان را خواندم و بسیار استفاده نمودم..نویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 16:15سلام
روحشان شاد به هر حال توفیق سرودن اشعار در مدح معصومین بردوش هرکسی نیست وهرکسی درست از پس ان برنمی اید اما نکته قابل توجه در مورد اشعار مذهبی اوردن اشعار از صحنه مدح وستایش به صحنه درس زندگی است امامان باید از کتب اشعار ما وقاب های خانه های ا به روحمان هم نفوذ کنند
والعاقبة للمتقیننویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 16:47سلام عزیز گرامی
یکروزه تهران رفتم تازه امدم
امشب نظر میدهم
درود نویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 17:37سلام جناب راثی پور. ممنون از دعوتتان. و ممنون از مطالب آموزنده و ارزنده ی شما.
بسیارند استادان،نویسندگان و شاعرانی که کم از تبحر ندارند. افسوس که همیشه پس از مرگ شهره میشوند.
روحشان شاد...نویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 20:6سلام همکار محترم و گرامی وب نویس . از شما دعوت مینمایم به ده قوزآباد ما بیایید و با حوصله سیاحت نمائید و بر دیوار گلی با ذغال زیبایتان برایم پند بنویسیدتا آویزه گوشم کنم. اخرین پستتان را با حوصله مرور کردم. بد نبود ولی وجدانن عالی بود. یاد استاد گرامی.توانمند و سرفرازو استوار باشید. یاحقنویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 21:35سالام، دوغروداندا بیزیم نه ییمیز وارسا اولو اوستادلاریمیزداندیر ، استاد عابده تانریدان رحمت و سیزه اللرینیز آغریماسین دئییرم . ساغ اول قارداشنویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 22:1به روزم از اینکه سر میزنید ممنونم
نقد های شما مثل همیشه بسیار پر محتواست
پاینده باشیدنویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 22:53سلام
کار شایسته ای است یاد از استاد
استفاده بردم از مطلبنویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 23:22سلام
با غزلی در حال و هوای پاییز به روز شدم
لطفا سری به من بزنید و نظر بدهید
با تشکر
همیشه بهار باشیدنویسنده: چهارشنبه 25 آذر1388 ساعت: 23:25سلام
مهتاب آجری با یک شعر به روز شد
کی میاید؟
همین الان؟
_میدونستمنویسنده: پنجشنبه 26 آذر1388 ساعت: 14:49رائی پور عزیزسلام .ممنون از ابراز لطفی که به من داشتیدنویسنده: پنجشنبه 26 آذر1388 ساعت: 14:49سلام همشهری.
شرمندم کردین میخواستم دعوتتون کنم شما سریعتر از من بودین.
از مطالب زیبا و بی تکلفتان استفاده کردم.
به امید روز های خوبتر.نویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 1:17شفاف بود دیگر...بیا به وبلاگ من و شعر شاملو را بخوان!!!!
اسداللهی.نویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 1:54درود
از نگاه مهربانتان به "کشکول" سپاسگزارم
یک پرسش: آیا این استاد گرامی سروده هایی کوبنده، انقلابی و مهیج درباره ظلم ستیزی امام حسین ندارند؟ چنانچه دارند معرفی کنید، باز هم سپاس
شاد و پیروز و تندرست و سبز و نویسا باشی
بدرودنویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 8:49سلام
ازابرازمحبت شما سپاسگزارم انشاالله که روزجمعه شادابی راداشته باشید
وازمطالبتون بهره مندشوم نویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 14:7سلام جناب رایی پور
با سپاس از حضورتان و لطفی که به بنده داشتید نویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 14:36فرارسیدن ایام عزاداری و سوگواری سرور و سالار شهیدان، ابا عبدالله الحسین(ع)
بر همه شیعیان و دوست داران این امام بزرگوار تسلیت باد.
وبلاگ ادبی طرفه بروز شد.با غزلی زیبا از شهریار منتظرم.نویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 14:38سلام جناب راثی پور
بابت دعوت ممنونم
این اقدام ارزنده ت در احترام به اساتید شایسته ی تقدیره
اصولا سرودن اشعار مذهبی در مقایسه با انواع دیگر شعر در موضوع بسیار دشوارتره و تا کسی با این مقوله درگیر نشده باشه نمی تونه درست درک کنه
سرودن شعر برای اهل بیت نیاز به جسارت داره چون کاملا به مقوله های دیگر مورد استفاده در شعر متفاوته و خود شاعر واقفه که هر قدر اثر درخور و قوی ای ارائه بده چون خسی در میقات خواهد بود
فرا رسیدن ایام محرم سالار عشق رو بهت تسلیت می گم
یا حقنویسنده: جمعه 27 آذر1388 ساعت: 22:47تشکر می کنم از شما جناب آقای احمدی نژاد،لطفا مرا عفو بفرماییدنویسنده: شنبه 28 آذر1388 ساعت: 21:18درود بر ملکوتیان که یکی از این ها این عزیز باشد
او بخوبی به این راز پی برد که دل دلایلی دارد که عقل را به ان دسترسی نیست
با قحط محبت به روزم
درود بر شما نویسنده: یکشنبه 29 آذر1388 ساعت: 19:58سلام...
رودر رو
می کشم خودم را بالا..
روی پنجه هایم...
بخوان دلم را...
منتظرم....نویسنده: یکشنبه 29 آذر1388 ساعت: 20:27سلام مهربان استاد
در آستانه یلدا با عاشقانه ای به روزم و منتظر حضور گرمتوننویسنده: دوشنبه 30 آذر1388 ساعت: 16:7سلام رضای عزیز
خوندم نوشته ات را در خور تحسین بود خصوصا که درباره استاد عابد باشه، زیبا نوشتهای ،همیشه هایت سبزنویسنده: دوشنبه 30 آذر1388 ساعت: 16:8درود بی پایان بر شما،
آمدنتان را فراوان سپاس،
دوبیتی زیبایی فرستاده بودید،
پیشاپیش شب یلدا بر شما این آریایی زاده و همه ی ایرانیان و فارسی زبانان در سرتاسر جهان خجسته باد،
تا باد چنین بادا...نویسنده: دوشنبه 30 آذر1388 ساعت: 17:12سلام
با شش رباعی تقدیم شده به حضرت علی اصغر به روز شدم
خوشحال میشم سری به من بزنید و نظر بدهید
با تشکر
همیشه بهار باشیدنویسنده: سه شنبه 1 دی1388 ساعت: 1:12درود بر شما
امیدوارم عمری یلدایی همراه با سر بلندی داشته باشیدنویسنده: سه شنبه 1 دی1388 ساعت: 12:21به شطرنج عشق کشانده بودش شاه. آنجا که هیچ کَس را توان بودن نیست. او را گفت بپرس که آیا کسی هست!؟
ای نفس مطمئن باز هم بپرس که آیا کسی هست؟
سلام
اعتراض به قیمت بالا و سرعت پایین اینترنت در ایران
http://www.petitiononline.com/hsiforus/petition.html
لطفا لینک رو قرار بدید
سیاست ما عین مداحی ماست[گل]